Bąblowica wielojamowa (alweolarna echinokokoza, alweokokoza)
Jest to bardzo niebezpieczna choroba wywoływana przez tasiemca – bąblowca wielojamowego (Echinococcus multilocularis). W jej przebiegu dochodzi do bardzo powolnego rozwoju form larwalnych pasożyta w wątrobie. Zmiany przypominają nowotwór.
Tasiemiec (3 mm długości) występuje w przewodzie pokarmowym lisów i jenotów (żywiciele ostateczni). Zarażone zwierzęta wydalają z kałem jaja tasiemca. Gdy zostaną one przypadkowo połknięte przez gryzonia (żywiciela pośredniego), w jego narządach wewnętrznych rozwijają się formy larwalne pasożyta. Lis zaraża się po upolowaniu zainfekowanego gryzonia.
Żywicielami pośrednimi na terenie Europy są: nornik północny (Microtus oeconomus), nornica ruda (Myodes glareolus), karczownik (Arvicola terrestris) i piżmak (Ondantra zibethicus).
Zagrożenia dla ludzi
Człowiek może zarazić się po przypadkowym połknięciu jaj bąblowca wydalonych przez lisy. Jaja pasożyta są inwazyjne bezpośrednio po wydaleniu przez drapieżniki z kałem. Te maleńkie formy (0,04mm) mogą znajdować się w podłożu lub w wodzie (rowy, kałuże) w miejscach penetrowanych przez zarażone lisy. Jaja są odporne na niskie temperatury, w warunkach wysokiej wilgotności zachowują zdolność do zarażenia w środowisku zewnętrznym przez kilkanaście miesięcy.
Dojrzały człon E. multilocularis wypełniony jajami
Psy podobnie jak lisy zaliczane są do właściwych żywicieli ostatecznych E. multilocularis. Pies może zarazić się po zjedzeniu zarażonego gryzonia. Przypadki zarażenia psów są rzadkie, w Polsce stwierdzono je w woj. podkarpackim.
Badania wykazały, że tasiemiec nie osiąga dojrzałości u kotów. Zwierzęta te nie są uznawane za właściwych żywicieli ostatecznych.
Jaja E. multilocularis trafiają do środowiska zewnętrznego z kałem lisów
E. multilocularis wobec monety 10 groszowej
Jednak z racji zachowań kotów (polowanie na gryzonie) nie można wykluczyć zagrożenia z ich strony jako potencjalnych siewców jaj E. multilocularis, szczególnie ze względu na bliski kontakt z człowiekiem.
Zarażone lisy są siewcami jaj bąblowca wielojamowego!
- Nie dokarmiajmy lisów! Nie nęćmy ich na teren naszej posesji!
- Zabezpieczajmy śmietniki przed ich penetracją!
- Ogradzajmy obszar upraw! Zagrożeniem mogą być warzywa i owoce (np. truskawki) z własnego ogródka, jeżeli lisy mają do niego dostęp!
- Myjmy warzywa i owoce, szczególnie te zbierane z podłoża!
- Przestrzegajmy zasad higieny (mycie rąk po pracy w ogrodzie)!
W ciągu ponad sześćdziesięciu lat w Europie stwierdzono ponad tysiąc przypadków alweokokozy u ludzi (w Polsce ponad 120 przypadków w ciągu ostatnich dwudziestu lat). Biorąc pod uwagę występowanie wysokiego odsetka zarażonych lisów w wielu krajach europejskich i związanego z tym skażenia środowiska jajami tasiemca bąblowcowego, można przypuszczać, że do rozwoju choroby u człowieka dochodzi rzadko i w wyjątkowych okolicznościach (osobnicze predyspozycje).
Cykl rozwojowy
